پایگاه خبری صنایع نیوز

اقتصاد مقاوم و پایدار در سایه توسعه گردشگری

• مسعود سلطانی فر*
بدون شك نامگذاري هر سال با واژه‌هايي ساده و روشن از سوي مقام معظم رهبري ، چكيده و ماحصل بررسي و مطالعه‌اي عميق و نگرشي جامع و دقيق به فضاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي جامعه و برآيند اولويت‌ها و ضرورت‌هاي هر مقطع زماني است كه مسير يكساله را براي سياستگذاران، برنامه ريزان و مجريان دستگاه‌هاي خرد و كلان جامعه روشن مي‌سازد و نيز جهت دهي عرصه فرهنگسازي براي اصلاح رفتار و عملکرد مسوولان و آحاد جامعه به سمت و سويي مشخص را ترسيم مي‌كند. بي‌شك اگر با چنين باوري به پيام روشنگرانه رهبري نظام بنگريم، تكليفمان نيز در قبال آن روشن خواهد شد. حال كه در آغاز راه يك ساله هستيم، چه بهتر كه از هم اكنون مواردی را با وسواس و تأملي دقيق ملكه ذهن خود سازيم و در هر جايگاهي كه هستيم پيام " اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل " را متناسب با ملازمات و ملاحظات ضروري آن، سرلوحه رفتار و كردار خود قرار دهيم. بدون شک توجه جامع و راهبردي به پيام " اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل " بدون رجوع به پيام های پیشین مقام معظم رهبری در حوزه اقتصاد توجهي ناقص و ابتر خواهد بود. عنايت به پيام " اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل " مستلزم رجوع به پيام های نوروزی سال های گذشته  و درك منويات رهبري در حوزه اقتصادی طی این سال هاست. ”وجدان کارى” و”انضباط اجتماعی” ، ”انضباط اقتصادى و مالى” ،  ” اقتدار ملی و اشتغال آفرینی” ، ”نوآوری و شکوفایی” ، ”اصلاح الگوى مصرف” ، ”همت مضاعف و کار مضاعف” ،  ”جهاد اقتصادی” ، ”تولید ملى، حمایت از کار و سرمایه‌ ایرانى” ، ”حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی” ، ”اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی ”  از جمله نامگذاری هایی است که با محوریت اقتصادی طی این سال ها صورت گرفته و نشان از تاکید مقام معظم رهبری بر اهمیت حوزه اقتصاد دارد.  تمامي اين نامگذاري‌ها حلقه‌هاي زنجيري هستند كه هريك وابسته و متصل به ديگري است، ازاين رو بازخواني فصل‌هاي ظاهراً مجزا، اما در اصل پيوسته رهنمودهاي رهبري براي ترسيم يك برنامه جامع لازم و ضروري است تا از مسيررفته عبرت گرفته و چراغي براي ادامه راهي كه در پيش داريم فراروي خود قرار دهيم. پس بايد به رهنمودهاي مقام معظم رهبري نگاه شبكه‌اي و فرآيندي داشته باشيم و ازبخشي نگري و رويكرد انتزاعي و تك بعدي بپرهيزيم. نکته مهم دیگر اینکه حوزه های پربازده اقتصادی را به خوبی شناسایی کنیم و عمده مطالعات و سرمایه گذاری های بلند مدت خود را در زمینه هایی متمرکز کنیم که به عنوان منابع پایدار درآمدی تلقی می شوند و در این صورت است که می توان به عینیت بخشی منویات رهبری به ویژه در حوزه اقتصاد مقاومتی امید بست.
گردشگری از آن دست زمینه های مناسب و پربازده ای است که در صورت توجه به آن، اقتصاد کشورمان را در آینده ای نه چندان دور متحول خواهد کرد چراکه سرزمین ایران تمامی ملازمات و بسترهای آن را دارد. در واقع سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یکی از مهمترین دستگاه‌هایی است که می‌تواند به صورت موثر در اجرای اقتصاد مقاومتی ایفای نقش کند. یکی از اولویت‌های برنامه ششم موضوع گردشگری و جذب توریسم است که می‌تواند درآمد ارزی قابل توجهی نصیب کشور کند و این بخش می‌تواند محرکی برای خروج از رکود باشد. البته کشور ما ظرفیت‌های گوناگونی از جمله ذخایر نفت و گاز، معادن و موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای دارد اما گردشگری ذخیره ای پایان ناپذیر برای ما محسوب می شود. مهمترین مزیت‌های بخش گردشگری ما در حوزه میراث و جاذبه‌های طبیعی کشورمان است و البته در بخش گردشگری سلامت نیز ظرفیت‌های خوبی داریم که باید در مسیر اقتصاد مقاومتی بیشتر به آن پرداخته شود.
با توجه به ظرفیت‌های گردشگری و برنامه‌های در حال اجرا می‌توانیم درآمد ارزی بسیار خوبی کسب و اشتغال قابل توجهی کنیم و خوشبختانه امروز گردشگری یکی از محورهای توسعه برخی استانها شده و تمرکز سرمایه‌گذاری روی این بخش قرار گرفته است. بدون شک ادامه این روند گردشگری را به یکی از مهم ترین محورهای اقتصاد مقاومتی تبدیل خواهد کرد. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با درک محورهای پیام مقام معظم رهبری و در راستای عملیاتی کردن آن ، 8 پروژه بزرگ را در حوزه اقتصاد مقاومتی به ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ارائه کرده است. البته با عنایت به تاکیدات پیشین معظم له بر اهمیت اقتصاد مقاومتی ، این سازمان از یک سال پیش برنامه های متعددی را در حوزه های سه گانه فعالیت خود به ویژه در حوزه گردشگری با لحاظ نمودن منویات رهبری طراحی و پیگیری نموده است. از جمله این موارد می توان به 1500 پروژه در حال  اجرا در حوزه گردشگری اشاره کرد.ارزش این پروژه‌ها که توسط بخش خصوصی انجام می‌شود 40 هزار میلیارد تومان است که پیشرفتی از 5 تا 95 درصد دارند و به طور میانگین پیشرفت فیزیکی آنها 45 درصد است.
خوشبخانه برای اولین بار جزو 50 کشور اول دنیا در حوزه گردشگری قرار گرفته ایم و در سال 93، پنج میلیون گردشگر وارد کشور شدند که بین 7 تا 7.5 میلیارد دلار درآمد ارزی حاصل شد، البته براساس سند چشم‌انداز باید میزان گردشگران خارجی تا 10 سال آینده به 20 میلیون نفر برسد. سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی به 6 درصد رسیده است که باید آن را به 10 درصد برسانیم.
در حال حاضر  142 هتل چهار ستاره تا پنج ستاره داریم و باید تا 10 سال آینده این تعداد به 400 هتل برسد. در سال گذشته  800 میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای بخش گردشگری استفاده شد و روند مطلوبی در عرصه هتل سازی آغاز شده است.  همچنین به دنبال راه‌اندازی دفاتر جذب گردشگر در کشورهای خارجی هستیم و 40 کشور به عنوان هدف تعیین شده است.
ظرفیت های ایران در حوزه میراث و بناهای تاریخی، جاذبه های طبیعی، شاخه های گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت و گردشگری حلال بسیار بالاست.  باستان‌شناسان تخمین زده اند که بین 800 هزار تا یک میلیون سایت میراث فرهنگی و تاریخی در کشور داریم که فقط 32 هزار میراث تاریخی در 85 سال گذشته شناسایی و ثبت شده است، همچنین 19 اثر فرهنگی و تاریخی ما در یونسکو ثبت جهانی شده و اکنون 60 اثر دیگر در انتظار ثبت جهانی است. در حال حاضر 550 موزه در کشور داریم که نیمی از این موزه‌ها در  اختیار سازمان میراث فرهنگی و نیمی دیگر در مدیریت بخش خصوصی و سایر دستگاه‌ها قرار دارد. گردشگری طبیعی نیز یکی از ظرفیت‌های بالای ایران است. ایران چهار فصل را در یک بازه زمانی دارد ، همچنین گرمترین نقطه کویری در دنیا در ایران است، گرمترین آب معدنی در مشکین‌شهر اردبیل قرار دارد و یکی از بلندترین گنبدهای آجری دنیا از آن ایران است و مشابه این " ترین ها " در عرصه گردشگری فراوان است . هم اکنون 50 درصد گردشگران خارجی ایران مقصد اولیه شان اماکن مذهبی است و نیمی از گردشگران کشور شیعیان و مسلمانان هستند. 24 میلیون گردشگر داخلی و 3 میلیون گردشگر خارجی سالانه از بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) بازدید می‌کنند. علاوه بر توجه به گردشگری مذهبی، توسعه گردشگری حلال نیز یکی از رویکردهای دولت است. امروز در دنیا در این بخش سرمایه‌گذاری عظیمی می‌کنند تا گردشگران مسلمان را جذب کنند در حالی که تمام بسترهای گردشگری حلال در کشور ما وجود دارد و می توانیم کانون گردشگری حلال در دنیا شویم.  گردشگری سلامت  نیز از محورهای مورد توجه دولت است چراکه این حوزه آورده های اقتصادی بالایی برای کشورمان دارد. بر این اساس کارگروهی با عضویت سازمان میراث فرهنگی، وزارت امور خارجه و وزارت بهداشت ایجاد شده و 40 گروه سرمایه‌گذار در بخش گردشگری سلامت در حال فعالیت هستند و البته باید سرمایه‌گذاری در این حوزه افزایش و توسعه پیدا کند.
با عنایت به مواردی که ذکر شد در حال حاضر می توان حوزه گردشگری را یکی از ظرفیت های آماده و عظیم کشور برای تحقق اقتصاد مقاومتی دانست. همان گونه که در پیام نوروزی مقام معظم رهبری بر اشتغال و رفع بیکاری، تحرک و رونق اقتصادی، مقابله‌ با رکود تاکید شده ، توسعه گردشگری نه تنها بستر مناسبی برای پاسخ به تمامی این موارد است، بلکه با توجه به ماهیت پایدار آن ، می تواند موجب مقاوم شدن و استحکام بدنه  اقتصاد کشور شود.
• معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری