پایگاه خبری صنایع نیوز

حمایت از تولید ملی، پل رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی

در سالهای اخیر تحریمات گوناگونی در زمینه های اقتصادی، تجاری، علمی و نظامی علیه ایران وضع گردیده و روز به روز به شدت آنها افزوده شده است. تحریماتی که یک جانبه و غیر انسانی بوده و با هدف توقف برنامه های صلح آمیز هسته ای نوشته شدند و همواره یکی از ابزارهای غیر قانونی نظام سلطه برای وارد آوردن فشار به نظام جمهوری اسلامی ایران بوده اند. این تحریمها خود جرقه ای بود تا ما را به آینده نگری درباره کشورمان و پیدا کردن راههایی برای جلوگیری از ویرانیهای بیشتر بیندازد. لذا انقلاب اسلامی مکلّف به نوآوری و ابتکار و نظریه‌پردازی و الگوسازی در عرصه‌های جدید اقتصادی شد. در واقع نه تنها ایران بلکه هر کشوری که علم استکبار ستیزی را بر پا کند نیازمند چنین الگوهایی می باشد. رهبر انقلاب اسلامی واژه ای جدید را با نام «اقتصاد مقاومتی» به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار دادند، واژه ای که تا به حال در ایران به اینگونه بیان نشده بود. از منظری دیگر برای کشور جمهوری اسلامی ایران که مصمم است اقتصاد تک محصولی و مبتنی بر درآمد نفت را متحول نموده و به سمت عدم وابستگی به نفت حرکت کند، موضوع اقتصاد مقاومتی یک راهکار و نقشه راه سازنده است. بنابراین دانستن مفهوم این موضوع به همراه اهداف و موانع برای رد شدن از سد مشکلات برای هر شخص یا مجموعه ای ضروری خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب در این باره سخنرانی های متعددی را انجام دادند تا درک ضرورت اجرای این مفهوم را بر همگان معلوم سازند. بنا بر بیانات ایشان اقتصاد مقاومتی : آرمانی است که در زیر مجموعه آرمان [ایجاد جامعه‌ی عادلانه و عادل و پیشرفته و معنوی] تعریف میشود. از مؤلفه‌ها و شاخص های سیاستهای مقاومتی، کاهش وابستگی به نفت است؛ و همچنین، مسئله‌ی اصلاح الگوی مصرف این سیاستها سیاستهای بلندمدت است؛ برای امروز هم مفید است، برای دورانی که هیچ تحریمی هم ما نداشته باشیم مفید است؛ یعنی سیاستهای بلندمدتی است که بنای اقتصاد کشور بر اینها گذاشته میشود؛ تدبیر مقطعی نیست، بلکه یک سیاست راهبردی است.
برای نهادینه کردن الگوی اقتصاد مقاومتی در جامعه باید چند گروه مختلف و تأثیرگذار این مفهوم را پذیرفته و اقدام به عملیاتی شدن مباحث آن داشته باشند. نخبگان، مدیران اجرایی، بدنه دولت، مجلس، رسانه ها و فعالان اقتصادی از مهم‌ترین اقشاری هستند که باید به این مدل اقتصادی باور داشته و اقتصاد مقاومتی را به‌عنوان الگوی مشخص کشور بپذیرند.
برخی از ارکان اقتصاد مقاومتی شامل مقاوم بودن اقتصاد، استفاده از همه ظرفیت های دولتی و مردمی، حمایت از تولید ملی، مدیریت منابع ارزی و مدیریت مصرف می باشد.
مقاوم بودن اقتصاد: وظیفه ی همه ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ و غیر قابل تأثیر از سوی دشمن حفظ کرده و نگه داریم؛ و این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است. لذا اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.
ظرفیت های دولتی و مردمی: باید در این راستا به بخش خصوصی کمک کرد. از شرایط و ارکان اقتصاد مقاومتی تکیه به مردم و استفاده از همه ی ظرفیت های دولتی و مردمی است؛ استفاده از سرمایه ها در کنار فکرها و اندیشه ها و راه کارهایی که صاحبنظران می دهند.
مدیریت منابع ارزی و مدیریت مصرف : مسئله دیگر در اقتصاد مقاومتی، مدیریت مصرف است. این بدان معنیست که مصرف باید مدیریت شود. همانطور که میدانیم مساله اسراف و زیاده روی، مساله مهمی در کشور ما است. پس قدم اول در این زمینه فرهنگ سازی و اقدام عملی است، ما یک ملت مسلمان علاقه مند به مفاهیم اسلامی هستیم، همانطور که رهبر نیز فرمودند: اینقدر در اسلام اسراف منع شده، و ما متأسفانه در زندگی مان اهل اسرافیم!  بخش فرهنگ سازی بیشتر به عهده ی رسانه ها و بخش عملیاتی باید از خود دولت آغاز گردد.
و اما حمایت از تولید ملی : یک رکن دیگر اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید ملی یعنی تولید در بخش صنعت و کشاورزی می باشد. حمایت از تولید ملی، قسمت درونزای اقتصاد ماست که بایستی به آن تکیه کرد و از نظر بیشتر محققان از مهمترین راهکارهای محقق شدن اقتصاد مقاومتی است.
در تمام بندهای اقتصاد مقاومتی توجه به بخش تولید، حمایت نظام بانکی از بخش‌های تولیدی، مدیریت واردات و جهت‌گیری به سمت صادرات مد نظر قرار گرفته است. اگر تولید در داخل کشور رونق پیدا کند آثار بسیار گسترده ای در بازارهای کار، کالا، پول و سرمایه و همچنین تامین منابع مالی دولت از محل مالیات خواهد داشت و دشمن هم هرگز نمی تواند با بهانه های تحریم مالی و انتقال پولی و غیره این اقتصاد را تحت کنترل خود درآورد.
تولید هم اکنون درگیر مشکلات بسیاری است که در حدود 80 درصد وقت یک مدیر تولیدی را به خود اختصاص می‌دهد، در حالیکه اگر به کمک دولت این موانع از سر راه تولید برداشته شود این زمان صرف بالا بردن کیفیت و به کار بستن تکنیکهای کاهش قیمت تمام‌ شده می‌شود. از آنجائیکه کیفیت خود یک تبلیغ اساسی برای تولیدات داخلی است، با افزایش آن به همراه متناسب بودن قیمت های فروش، مصرف کنندگان ترغیب به استفاده از آن به جای محصولات وارداتی می گردند. لذا اولین گام در جهت حمایت از تولید ملی کمک به بخش های خصوصی تولیدی است. این کمک از جانب دولت و با بهره گیری از وام های اعطایی به این بخش ها می تواند صورت پذیرد. این بخش ها با مشورت نیروهای متخصص خود در زمینه های مختلف میتوانند وام ها را در راستای تحقق بخشیدن به این هدف استفاده نمایند. همچنین راه اصلی برای این که تولید خودش بتواند خودش را قوی کند این است که تولید بر پایه سرمایه های انسانی و اجتماعی شکل بگیرد و برای این امر لازم است تا دانش داخلی سوار بر تکنولوژی وارداتی شود. برای این که دانش سوار بر تکنولوژی وارداتی شود دولت باید حمایت کند. حمایت در سرمایه گذاری، حمایت در امر تحقیق و توسعه از بزرگترین رسالتهای امروز دولت ایران می باشند.
به همین موازات رسانه های خبری، نقش بسیار مهمی را در فرهنگ سازی عمومی بازی خواهند کرد. برای عبور از رکود تورمی نیاز داریم تا نقش مردم در بخش تولید ثروت افزایش یابد و با افزایش قدرت خرید و تحریک طرف های تقاضا بتواند فرآیند پایدار از رشد تولید را ایجاد کند.
یکی از راههایی که برای حمایت از تولید داخل مطرح گردیده این است که جنسی که مشابه داخلی دارد، مطلقا از خارج وارد نشود؛ در همین راستا برنامه هایی توسط مسئولین تدوین و اجرا نیز گردیده است. اما موضوع قابل بحث به کیفیت کالا بر می گردد، تا زمانیکه کالای با کیفیت در کشور وجود نداشته باشد چگونه انتظار استفاده از کالای ایرانی را باید داشت. اگر هم دولت واردات اینگونه کالاها را ممنوع کند مساله قاچاق کالا مطرح می گردد که خود مشکلات عظیم تری را به دنبال داشته و صدمات جدیتری را به بدنه اقتصاد وارد می کند. پس حمایت دولت در بهبود کیفیت تولیدات داخلی یکی از راهکارهای جلوگیری از آن خواهد بود. دولت محترم موظف است بسته حمایتی کاملی را برای حمایت از بخش های تولیدی مد نظر قرار بدهد. بسته حمایتی که تنها شامل نقدینگی نیست، بلکه سرمایه گذاری در امر تحقیق و توسعه را نیز شامل می شود.
از طرف دیگر دولت که خود یک مصرف کننده بسیار بزرگ است نیز باید درصدد صرفه جوئی بوده و به مصرف تولیدات داخلی اهمیت بیشتری دهد. اگر دستگاههای دولتی، وزارتخانه ها، بانک ها و ... برای مصارف خود از تولیدات داخلی استفاده نمایند نه تنها در فرهنگ سازی برای استفاده از تولیدات داخلی موثر هستند بلکه به رشد صنایع نیز کمک خواهند کرد.
بانک ها نیز در حمایت از تولید ملی نقش ارزنده ای را بازی می کنند. از آنجائیکه نرخ سود بانکی در نظام بانکی کشور در حدود 20 درصد می باشد و در شرایط فعلی هیچ کار اقتصادی با 20 درصد سود جواب نمی‌دهد و از نظر اقتصادی تامین سرمایه با این روش به صرفه نیست، اگر سود بانکی کاهش نیابد برای افزایش تولید و بهره وری با مشکل مواجه خواهیم شد.

اقتصاد مقاومتی بحثی کاملا استراتژیک است و در تمام کشورهایی که دارای اهداف بلند مدت هستند به صورتهای مختلف مطرح گردیده است. بررسی تمامی راههای اجرایی امریست که مستلزم زمان بیشتری خواهد بود و در اینجا به صورت خلاصه مطرح گردید، لذا در پایان امید به آن داریم تا با حمایت از نوسازی و کمک به تجهیز بنگاه‌های تولیدی به دانش فنی روز با هدف ارتقای بهره‌وری و رقابت پذیری بتوانیم سهم کوچکی در افزایش تولیدات داخلی، صادرات و رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی داشته باشیم و این امر را سرلوحه اهداف بلند مدت شخصی و سازمانی خود قرار دهیم.
نگارنده : بنفشه خادم الفقراء
مشاور ارشد بازرگانی و  متخصص در امور صادراتی
Banafshekhadem@gmail.com
منبع : ماهنامه پیام روشن